Từ cuối tháng 10, một c ăn b ệ nh bí ẩn đã xuất hiện và g ây ảnh hưởng đến người dân tại tỉnh Kwango, miền Nam Cộng hòa Dân chủ Congo.
Theo Đời sống pháp luật dẫn theo WHO, thebulletin, từ cuối tháng 10, tại một khu vực h ẻo lánh ở Cộng hòa Dân chủ Congo, hàng trăm người dân đã mắc phải một căn bệnh lạ với các triệu chứng như s ốt, đ a u nh ức, h o và s ổ m ũi. Các cơ quan y tế vẫn chưa xác định được nguyên nhân gây ra đợt dịch này và đang xem xét khả năng đây có thể là “Bệnh X” – thuật ngữ WHO dùng để chỉ một đ ại dịch gi ả định trong tương lai, với mức độ nghiêm trọng ngang tầm đại dịch COVID-19.
Theo báo cáo của WHO, căn bệnh bắt đầu xuất hiện tại tỉnh Kwango, miền Nam Congo, từ cuối tháng 10. Đến ngày 5/12, đã ghi nhận hơn 400 ca nhiễm và 31 ca tử vong, với tỷ lệ tử vong ước tính là 7,6% – cao hơn nhiều so với tỷ lệ t u v o n g của COVID-19 (khoảng 1%). Đáng chú ý, hầu hết các ca nhiễm và t u v o ng đều là trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt những trẻ bị suy dinh dưỡng. WHO cho biết đợt b ùng phát ban đầu đạt đỉnh vào tháng 11 nhưng hiện tại vẫn đang diễn biến ph ức tạp.
Đây có phải là “B ệ nh X”?
Thuật ngữ “B ệnh X” được WHO đưa ra vào năm 2018 nhằm cảnh báo ng uy cơ từ những tác nhân g ây b ệ nh chưa xác định. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng hầu hết các đợt b ùng phát thường do các tác nhân quen thuộc. Cụ thể, mười mẫu xét nghiệm từ ổ d ịch ở Kwango đã cho kết quả dương tính với b ệ nh s ô t rét. WHO cũng đang tiếp tục kiểm tra các mẫu bệnh phẩm để xác định các yếu tố gây b ệ nh khác.
Tuy nhiên, một số ý kiến chỉ trích việc chính phủ Congo thông báo về đợt dịch với WHO qu á m uộn, gần 5-6 tuần sau khi b ùng ph át. Điều này làm ch ậm tr ễ việc kiểm soát d ịch và khiến tình hình nghiêm trọng hơn. Khu vực xảy ra dịch b ệnh cách thủ đô Kinshasa khoảng 48 giờ di chuyển, và không có phòng thí nghiệm đủ năng lực xét nghiệm tại chỗ, buộc phải gửi m ẫu về thủ đô để kiểm tra.
Nguyên nhân tỷ lệ t u v o n g cao
Tỷ lệ t u v o ng cao có thể được lý giải bởi nhiều yếu tố. Congo đang đối mặt với tình trạng xung đột kéo dài từ năm 1996, khiến hàng triệu người th iệt m ạng và hàng triệu người khác phải r ời bỏ nhà cửa. Các cuộc xung đ ột làm trầm trọng thêm kh ủng h oảng lương thực, với khoảng 25,6 triệu người đang chịu tình trạng m ất an ninh lương thực nghiêm trọng, trong đó 4,5 triệu trẻ em bị suy dinh dưỡng cấp tính.
Tại tỉnh Kwango, mất an ninh lương thực đã tăng từ mức trung bình lên mức khủng hoảng trong nửa đầu năm nay. Trẻ em suy dinh dưỡng dễ bị tổn thương nghiêm trọng bởi các bệnh như sởi và d ịch b ệnh khác. Tỷ lệ t iêm ch ủng thấp và cơ s ở h ạ tầng y tế yếu kém cũng khiến người dân dễ tổn thương hơn trước các đợt bùng phát d ịch b ệnh.
Hệ quả của xung đột và nghèo đói kéo dài là sự thiếu h ụt cơ sở hạ tầng y tế và khả năng phản ứng nhanh với các d ịch b ệ nh b ất ngờ, làm trầm trọng thêm tình hình tại khu vực này.
